Bielsko-Biała nie słynie z murali, ale to nie znaczy, że ich tam nie ma!
Po bezliku tekstów do czytania (i oglądania) dziś dla odmiany proponuję artykuł bardziej do oglądania. Na tapetę wjeżdża street art w Bielsku-Białej, którego poszukiwania mają miły efekt uboczny: spacerując od muralu do graffiti zwiedza się Bielsko-Białą. Takie rozplanowanie sztuki w przestrzeni miejskiej to ja szanuję!
[Ostatnia aktualizacja: styczeń 2023]
Ale! Nim obejrzymy sobie ten street art w Bielsku-Białej…
Podrzucam kilka lektur uzupełniających. Po pierwsze i najważniejsze wpis Bielsko-Biała: 14 rzeczy do zrobienia, zobaczenia i zjedzenia – żeby nie było wątpliwości jakich atrakcji i zabytków wyglądać pomiędzy muralami. Po drugie i najważniejsze pomoce naukowe od Galerii Bielskiej BWA, która wydała przewodnik Murale. Bielsko-Biała. PDF można pobrać ze strony BWA.
Dodam, że nie dotarłam do wszystkich murali opisanych przez BWA (ergo nie mogę pisać, że street art w Bielsku-Białej nie ma przede mną żadnych tajemnic), ale za to znalazłam kilka innych „dzieł”, których nie ujęto w przewodniku.
Od jednego z niewpisanych zresztą zacznę. Należy mu się, bo jest najstarszy (i moim skromnym zdaniem najciekawszy w całej Bielsko-Białej).
Mural (który tak naprawdę jest sgraffito) na Teatrze Banialuka
Z którym sprawy są dość tajemnicze. Internetowe źródła są bardzo nieprecyzyjne, a jedyne co udało mi się ustalić to to, że sgraffito powstało co najmniej w latach 60. i być może jego autorem jest Jan Zipper z Grupy Beskid.
Dla porządku dodam, że Teatr Banialuka jest teatrem lalek.
adres: ul. Adama Mickiewicza 20 – to adres teatru, ale sgraffito widoczne jest od strony ulicy 3 Maja na wysokości numeru 9.
Street art w Bielsku-Białej ma swoje mikrozagłębie na Galerii Bielskiej BWA
Która – tak się szczęśliwie składa – stoi ściana w ścianę z Teatrem Banialuka. Na gmachu zobaczycie trzy murale:
To tłum grupa Twożywo
Chłopki, dziewczynki, paski i kropki układają się w tytuł muralu, który powstał ponad dziesięć lat temu (dokładnie w 2008 roku na okoliczność wystawy o jakże wymownym tytule „Iluzja jako źródło cierpień”).
Czułość drzew Małgorzata Rozenau
Mural ekologiczny to nówka na mapie bielskiego street artu, Małgorzata Rozenau ukończyła go w 2019 roku. Oddaję głos przewodnikowi:
(…) jest malarską opowieścią o kontakcie człowieka z naturą, nawiązuje również do drzew znajdujących się po przeciwnej stronie ulicy, odbijających się w przeszklonej fasadzie galerii. (s. 16)
Okna Karolina Zdunek
O których wspominam tylko dlatego, że są na BWA. Mural nie załapał się na zdjęcie, macie więc dwa wyjścia:
- Pojechać do Bielska i zobaczyć Okna na własne oczy
- Lub użyć wyobraźni (pro tip: mural zatytułowano okna nie bez powodu)
adres: ulica 3 Maja 11
Czy to już street art czy zwykłe graffiti?
Kolejne mikrozagłębie bielskiego street artu znalazłam między torami kolejowymi a ulicą 3 maja na tyłach budek z różnościami (dokładnie między starym a nowym dworcem kolejowym, przy czym nowy dworzec to obecna Bielsko-Biała Główna).
To zdecydowanie sztuka oddolna. Partyzantka grafficiarska, w której ani miejskie granty, ani BWA nie maczało palców.
(i wcale nie zdziwiłabym się gdyby moje zdjęcie z wiosny 2019 nie było już historyczne).
Mural Blue Monday Mateusz Gapski – BEZT
Dziewczynę z monsterą znajdziecie na ścianie kamienicy przy Mickiewicza 3.
Mural Święto drzewa Ewy Ciepielewskiej
Także przy ul. Mickiewicza, ale pod numerem 9 w 2020 roku pojawiło się wielkoformatowe malowidło Ewy Ciepielewskiej, która do jego stworzenia wykorzystała farby pochłaniające zanieczyszczenia powietrza. Podobno przez co najmniej dekadę Święto drzewa, będzie pomagało oczyścić powietrze.
Mural Bielsko-Biała to plac zabaw Piotr Graff
A na nim radosna zgraja dzieciaków bawiąca się symbolami Bielska-Białej. Jest Maluch (Fiat 126p), są Bolek i Lolek, ale i wieża katedry św. Mikołaja i Teatr Polski. Kto rozpozna wszystkie wygrywa dozgonną satysfakcję.
adres: Sienkiewicza 9
Koronkowy mural NeSpoon
Co łączy street art w Bielsku-Białej i Dżerbę w Tunezji? NeSpoon!
Nie pytaj co to NeSpoon, tylko kim jest NeSpoon, a jest naszą narodową koronczarką, która klockowe koronki z Bobowej w Małopolsce przenosi na mury. Na przykład w Bielsku-Białej, ale jej mural-koronkę widziałam też w Erriadh na Dżerbie (jest częścią projektu Djerbahood, o którym więcej pisałam w artykule Djerba | 7+ atrakcji, które warto zobaczyć na Dżerbie).
adres: Jana III Sobieskiego 54
In memoriam – Frasunek Marcina „Malika” Malickiego
Od czasu mojej wizyty w Bielsku-Białej (kwiecień 2019) miejskie zasoby street artu zubożały o mural Frasunek, który zniknął z kamienicy przy ulicy Cieszyńskiej 59. Wielka szkoda, ale elewacja na gwałt wymagała remontu. Ale zdjęcie zostawiam na pamiątkę.
Frasunek był muralem z pomysłem i przesłaniem. Przygarbiony typek na ścianie nawiązywał do postaci Chrystusa Frasobliwego, tu frasującego się nad losem ptasiej drobnicy w mieście. Konkretnie wróbli.
Street art w Bielsku-Białej: Noc Świętojańska Natalia Rak
Po pierwsze i najważniejsze: bardzo lubię projekty Natalii Rak, właśnie dlatego, że są trochę bajkowe i bardzo kolorowe. Noc Świętojańska nie jest wyjątkiem (choć moim faworytem jest słodki Dyzio Marzyciel z Radomia).
adres: Cieszyńska 36
Mural Miasto Natura Alicji Jakimów
To nowość na szlaku bielskich murali. Kompozycja Alicji Jakimów na ścianie kamienicy przy ul. Wzgórze 18 pojawiła się w 2022 roku. Mural jest widoczny od strony Teatru Polskiego i ul. Bohaterów Warszawy.
Mural Wielki Błękit Joanna Stańko
Nie nazwałabym go moim ulubieńcem.
adres: Władysława Sikorskiego 10
Mural Jacka Grabowskiego i Piotra Wisły upamiętniający bielskie tramwaje
Bo wyobraźcie sobie, że Bielsko-Biała do początku lat siedemdziesiątych była miastem tramwajów. I że jest ostatnim miastem, które pozbawiono komunikacji tramwajowej w czasach PRL-u. Były dwie linie, został jeden mural.
adres: Plac Żwirki i Wigury 8
Tuż obok kolejne naścienne malowidło: m-city 744 Mariusz Waras
A jest to mural szczególny w szczególnej lokalizacji: łożyska, turbiny i inne takie Mariusz Waras namalował na ścianie Starej Fabryki. Dawna fabryka włókiennicza dziś jest oddziałem Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej. Warto się wybrać! Więcej o Starej Fabryce pisałam tutaj.
adres: Plac Żwirki i Wigury 8
Pora wybrać się na drugą stronę rzeki Białej
Czyli do dawnej Białej. Zaraz za mostem wita pierwszy mural, w duchu realizmu magicznego: niebieskooka sowa oraz tajemniczy las (w dodatku nocą). Tytuł dzieła: Sowa – po prostu, a autor to Turbos.
adres: budynek w widłach ulic Romana Dmowskiego i Kierowej
Mural mój ulubiony w Bielsku-Białej: Pasterz Projekt Etnograff
Ponownie oddaję głos przewodnikowi po street arcie w Bielsku-Białej:
Inspiracją dla autorów muralu było zdjęcie autorstwa Arkadiusza Dziczka wykonane w Himalajach, uwieczniające pasterza wędrującego z owcami, który wziął na ręce nowo narodzoną owieczkę, zbyt słabą, by mogła nadążyć za stadem. (s. 44)
adres: 11 Listopada 74
Mural Ireny Sendlerowej Małgorzata Rozenau i Dariusz Paczkowski z 3Fala.art.pl
Irena Sendlerowa to ostatni mural, który znalazłam zwiedzając Bielsko-Białą. Ze zdumieniem odnotowuję, że identyczny widziałam w Opolu na wyspie Pasieka.
adres: Księdza Stanisława Stojałowskiego 19
Mural z okazji połączenia miast Bielsko i Biała, Otecki
Namalowany w 2021 roku dla uczczenia siedemdziesięciolecia miasta Bielsko-Biała. Postacie na muralu nawiązują do sgraffita z Teatru Lalek Banialuka, które pokazywałam na początku wpisu. Jak można wyczytać na stronie bielskiego BWA: „Mural przedstawia spersonifikowaną rzekę Białą, którą obejmują dwie postaci symbolizujące Bielsko i Białą”.
adres: plac Ratuszowy 7.
I tak Bielsko-Biała dołączyła do Berlina, Bydgoszczy oraz Gdyni
Czyli miast, które już zwiedziłam śladem street artu. A gdyby komu wciąż było mało łazęgowania po Bielsku, to w zanadrzu mam jeszcze mało męczącą za to wielce widokową traskę w góry, Beskid Śląski konkretnie (w które dowozi autobus miejski! To Bielsko ma zdecydowanie za dobrze). Nocleg w Bielsku-Białej znajdziecie tutaj (Ale ostrzegam, że weekend może okazać się za krótki!).
Przydało się? Udostępnij znajomym!
Postaw mi wirtualną kawę. Da mi to poczucie, że to, co robię ma sens.
Po więcej pomysłów zajrzyj do spisu treści bloga.
Zostań ze mną na dłużej, aby nie przegapić kolejnych tekstów.
Polub na Instagramie i Facebooku!
Lub zapisz się do newslettera z powiadomieniami o nowych artykułach.
DZIĘKUJĘ!
